- αποκάλυψη
- Όρος με ευρύ θρησκευτικό περιεχόμενο που τον χρησιμοποιούν όλες οι θρησκείες, και με ιδιαίτερο τρόπο ο χριστιανισμός. O άνθρωπος αισθάνεται μέσα του τη βαθιά ανάγκη να ανακαλύψει το νόημα του κόσμου και της ζωής, αλλά βλέπει πως μόνος του δεν το κατορθώνει, γι’ αυτό και στηρίζεται στην α. της θείας και υπερφυσικής αλήθειας. Οι διάφορες θρησκείες χαρακτηρίζουν τα ποικίλα πρόσωπα, πράγματα και φαινόμενα του κόσμου ως α. του Θεού. Η έννοια αυτή έχει πρωταρχική σημασία στις θρησκείες που βασίζονται στη διδασκαλία ενός ιδρυτή ή ενός ή περισσότερων προφητών που αποκαλύπτουν απόλυτες αλήθειες ή στις θεϊστικές θρησκείες τις οποίες κάποιος θεός δίνει στους ανθρώπους. Ολόκληρος ο βουδισμός στηρίζεται στον μεγάλο Φωτισμό και στη θεία γνώση που δέχτηκε o Βούδας κάτω από τη συκιά για τις τέσσερις ευγενείς αλήθειες. Η θρησκεία των Περσών θεμελιώνεται στη θεία εμφάνιση του Θεού στον Ζωροάστρη, που γίνεται προφήτης της νέας α. Στον ιουδαϊσμό έχουμε την α. της υπερφυσικής αλήθειας και πραγματικότητας από τον Θεό στους πατριάρχες (Αβραάμ, Ισαάκ, Ιακώβ), στους βασιλιάδες (Σαούλ, Δαβίδ, Σολομών) και στους προφήτες με την πιο τέλεια και συγκεκριμένη μορφή. Κατά τον μωαμεθανισμό, o Θεός ενέπνευσε τον ιδρυτή προφήτη του Μωάμεθ. Στον χριστιανισμό, η α. του Θεού ολοκληρώνεται στον Ιησού Χριστό, o οποίος ως δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδας ενώνει τη θεία φύση με την ανθρώπινη με το γεγονός της ενσάρκωσής του. Τα λόγια, η ζωή και το έργο του Χριστού είναι η τέλεια α. και παρουσία του Θεού ανάμεσα στους ανθρώπους.
«Ο αρχάγγελος Γαβριήλ εμπνέει τον Μωάμεθ στο τέμενος της Μεδίνα», σε μικρογραφία (Μουσείο Τουρκικής και Ισλαμικής Τέχνης, Κωνσταντινούπολη).
Μικρογραφία από την «Αποκάλυψη» του αγίου Σεβήρου, του 11ου αι. (Εθνική Βιβλιοθήκη, Παρίσι).
Φορητή εικόνα του 15ου αι., που απεικονίζει τον άγιο Ιωάννη μέσα στο σπήλαιο της Πάτμου να υπαγορεύει «εξ αποκαλύψεως» το Ευαγγέλιο στον μαθητή του Πρόχορο· ο αετός στη μέση είναι το σύμβολο του ευαγγελιστή (Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών).
* * *η (AM ἀποκάλυψις)1. η αφαίρεση καλύμματος, το ξεσκέπασμα2. φανέρωση, παρουσίαση3. εκκλ. α) η φανέρωση των θείων μυστηρίων στους ανθρώπουςβ) τίτλος του προφητικού βιβλίου του Ευαγγελιστή Ιωάννη (ΚΔ)γ) φρ. «εξ αποκαλύψεως» — με θεία έμπνευση ή δήλωσηνεοελλ.1. η εκμυστήρευση, η ανακοίνωση μυστικών2. το να βγάλει κανείς στη φόρα τα όσα απέκρυπτε κάποιος.
Dictionary of Greek. 2013.